ĐÁNH GIÁ NGUYÊN NHÂN VỀ TỶ LỆ SINH VIÊN THÔI HỌC, BỎ HỌC

1. Đặt vấn đề

            Tỉ lệ sinh viên thôi học, bỏ học của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp hiện nay cao và rất khác nhau, từ 9% đến 35% [1-2]. Điều này không những ảnh hưởng lớn đến hiệu quả, chất lượng đào tạo của các cơ sở đào tạo mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế xã hội. Hiện có nhiều nghiên cứu về nguyên nhân, giải pháp để giải quyết vấn đề này, song tại mỗi cơ sở đào tạo có những nguyên nhân và yếu tố rất đặc thù vùng, miền dẫn đến việc SV thôi học, bỏ học cần có những giải pháp phù hợp mới có thể giải quyết được tình trạng này.

            Khoa Ô tô Trường Đại học Sao Đỏ là một đơn vị đào tạo uy tín, chất lượng, trực thuộc Trường Đại học Sao Đỏ. Khoa tập trung vào đào tạo các chuyên gia trong lĩnh vực công nghệ kỹ thuật ô tô. Khoa Ô tô cung cấp các chương trình đào tạo về công nghệ kỹ thuật ô tô, bao gồm: Công nghệ Ô tô; Điện - Điện tử Ô tô; Xe điện.

            Các chương trình đào tạo được thiết kế để đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động, với sự cập nhật liên tục về công nghệ và xu hướng phát triển của ngành. Khoa thường xuyên tổ chức các hoạt động học thuật, hội thảo, cuộc thi để tạo điều kiện cho sinh viên giao lưu, học hỏi và nâng cao kiến thức, Khoa Ô tô còn có sự hợp tác với các doanh nghiệp trong ngành công nghiệp ô tô, tạo điều kiện cho sinh viên thực tập và làm việc sau khi tốt nghiệp. Các hoạt động cụ thể trên góp phần nâng cao chất lượng và quy mô đào tạo. Tuy nhiên tỉ lệ SV thôi học, bỏ học hiện vẫn cao so với tổng số tuyển sinh theo từng năm học.

Bảng 1

Bảng 2

2. Nguyên nhân và các yếu tố ảnh hưởng đến tỉ lệ SV THBH

            Để giảm được tỉ lệ SV thôi học, bỏ học thì cần xác định được nguyên nhân và các yếu tố ảnh hưởng tới tỉ lệ thôi học, bỏ học của SV, từ đó mới đưa ra được các giải pháp.

            Tình trạng sinh viên bỏ học, đặc biệt là trong năm thứ nhất và thứ hai, đang trở thành một vấn đề đáng lo ngại tại nhiều cơ sở giáo dục đại học. Các nguyên nhân chính có thể được phân chia thành một số nhóm như sau:

2.1. Nguyên nhân cơ bản từ phía người học và gia đình người học

            - Nhận thức, động cơ và mục đích học nghề của đa số SV chưa đúng đắn. Chính vì vậy SV chưa có ý thức quyết tâm học lấy một nghề cho chính bản thân để có nghề nghiệp, việc làm, phát triển sự nghiệp bản thân, kinh tế cá nhân và gia đình; chưa có đủ sự tự tin để vượt qua những khó khăn trước mắt, kể cả những nguyên nhân, khó khăn rất nhỏ trong quá trình học tập.

            - Kỹ năng sống của nhiều SV còn thiếu, nhất là học sinh năm 1, năm 2. Thiếu kỹ năng, bản lĩnh làm chủ bản thân khi sống xa gia đình; chưa biết cách xử lý, giải quyết các khó khăn khi gặp phải trong quá trình học tập cũng như sinh hoạt tại Trường, nơi trọ; thiếu sự rèn luyện có nề nếp, không chú tâm vào học tập, dễ bị các tác động xấu lôi kéo, sao nhãng việc học như các trò chơi điện tử, game online, ăn chơi, đua đòi, yêu sớm, sống buông thả,… dẫn đến kết quả học tập yếu, chán học.

            - Một bộ phận SV có nhận thức và khả năng tiếp thu kiến thức hạn chế ( Đầu vào tuyển sinh của trường thấp); lựa chọn ngành nghề chưa phù hợp với năng lực, sở trường, khả năng, hứng thú của bản thân; đi học không phải vì yêu nghề mà đi học theo ý muốn của phụ huynh, thậm chí có em đi học để trốn tránh nghĩa vụ quân sự.

            - Điều kiện kinh tế gia đình của nhiều SV khó khăn, không chu cấp đủ, kịp thời; nhiều cha, mẹ SV không quan tâm đến việc học của con, phó mặc việc học của con cho Nhà trường; không có hoặc thiếu sự phối kết hợp giữa cha, mẹ SV với giáo viên chủ nhiệm, Nhà trường trong việc giáo dục, động viên SV trong quá trình học tập, nhất là khi SV có khó khăn trong học tập, sinh hoạt, tâm lý, tư tưởng chán, bỏ học.

            - Việc đi làm thêm của một số SV tạo ra thu nhập, lần đầu kiếm được tiền dẫn đến SV nhìn vào cái lợi trước mắt, ham đi làm, kiếm tiền mà bỏ bê việc học.

            - Một số tác động không tốt từ môi trường xã hội như: mặt trái của internet, lối sống thực dụng, đua đòi của một bộ phận giới trẻ trong xã hội.

            - Kỳ vọng không thực tế: Một số sinh viên có thể có kỳ vọng không thực tế về cuộc sống đại học, dẫn đến sự thất vọng và quyết định bỏ học.

2.2. Nguyên nhân về phía Nhà trường

            - Công tác tuyên truyền, giáo dục tư tưởng, nhận thức cho người học còn chưa kíp thời. Việc nắm bắt diễn biến tâm lý, tư tưởng của SV để có biện pháp can thiệp kịp thời còn nhiều hạn chế. Công tác định hướng học tập, nghề nghiệp cho SV chưa sâu sát.

            - Một số giảng viên là chủ nhiệm lớp/ cố vấn học tập chưa thực sự tâm huyết, sát sao với công việc, chưa làm tròn trách nhiệm của người chủ nhiệm lớp đối với người học. Chưa có sự phối hợp chặt chẽ giữa giảng viên viên bộ môn, giáo viên hủ nhiệm, khoa, nhà trường trong việc quản lý, giáo dục SV. Giáo viên chủ nhiệm lớp chưa quan tâm sâu sắc đến từng em học sinh trong lớp, chưa dạy dỗ yêu thương các em như con em của mình.

            - Chưa tạo được mối liên hệ, phối kết hợp giữa Nhà trường, chủ nhiệm lớp, cha, mẹ hoặc người giám hộ SV trong việc quản lý, giáo dục, động viên người học.

            - Chương trình đào tạo của Nhà trường vẫn còn chưa phù hợp, năm 1, năm 2 học các môn cơ bản nhiều (Những nội dung này các em đã được tiếp cận khi học phổ thông)

            - Nhà trường chưa có tổ chức thực hiện dịch vụ người học như: Tư vấn tâm lý; hỗ trợ giải quyết các khó khăn, vướng mắc khi gặp phải; tìm, giới thiệu và quản lý việc đi làm thêm của SV.

3. Giải pháp cần thực hiện để giảm tỉ lệ SV thôi học, bỏ học

            - Thống nhất nhiệm vụ cần phải thực hiện nhằm giảm tỉ lệ SV thôi, bỏ học là trách nhiệm, nghĩa vụ của toàn thể lãnh đạo, quản lý, viên chức, giảng viên, người lao động, là nhiệm vụ của từng cấp uỷ, phòng, ban, khoa, trung tâm trong toàn Trường chứ không phải của riêng cơ quan, đơn vị hay cá nhân nào trong Nhà trường. Toàn thể lãnh đạo, quản lý, viên chức, giảng viên, người lao động của Trường sẽ quyết tâm đoàn kết, đồng thuận, tích cực đề ra và thực hiện các biện pháp, giải pháp cụ thể, thiết thực trên từng lĩnh vực, hoạt động để giảm tỉ lệ SV thôi, bỏ học.

            - Tiến hành đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục tư tưởng, nhận thức, giáo dục kỹ năng mềm, kỹ năng sống, kỹ năng phát triển bản thân cho người học, công tác định hướng học tập, nghề nghiệp cho SV trong suốt quá trình SV học tập tại Trường, đặc biệt là trong thời gian ngay sau khi SV nhập học. Tăng cường công tác tư vấn hướng nghiệp ngay từ giai đoạn tuyển sinh.

            - Cần triển khai và thực hiện tốt hơn trong việc liên hệ, phối kết hợp giữa Nhà trường, người học, gia đình người học trong quá trình tuyển sinh, đào tạo bằng nhiều biện pháp và cách thức phù hợp.

            - GV chủ nhiệm cần được lựa chọn đảm bảo đủ năng lực, tâm huyết, trách nhiệm để thực hiện tốt nhiệm vụ thay mặt Nhà trường quản lý toàn diện người học trong quá trình học tập tại Trường, cũng như sau khi tốt nghiệp; thực hiện tốt việc nắm bắt diễn biến tâm lý, tư tưởng của SV để có biện pháp can thiệp kịp thời; là cầu nối trong việc liên hệ, phối kết hợp giữa Nhà trường, người học và gia đình người học trong việc giáo dục, rèn luyện, động viên, quản lý người học trong quá trình học tập tại Trường.

            - Đổi mới chương trình đào tạo theo hướng nguyện vọng của sinh viên như đưa kiến thức chuyên ngành vào giảng dạy sớm hơn.

            - Tăng cường đầu tư, cải thiện cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ tốt hơn việc học tập và sinh hoạt của người học trong quá trình học tập, sinh hoạt tại Trường. Tổ chức tốt các hoạt động văn hoá, văn nghệ, thể dục thể thao, hoạt động tập thể lành mạnh, nâng cao đời sống tinh thần cho người học.

            - Cần tiếp tục tổ chức công tác nghiên cứu khoa học, tổ chức các hội thảo chuyên đề nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, uy tín, vị thế của Nhà trường nói chung, giảm tỉ lệ SV thôi, bỏ học nói riêng trong thời gian tới